ŚWIERCZ

Ogólna liczba: 4465

Kobiety: 2232

Mężczyźni: 2233

Ranga: 1085

Województwa
  1. ŚWIĘTOKRZYSKIE / 1165
  2. MAZOWIECKIE / 907
  3. ŁÓDZKIE / 485
  4. ŚLĄSKIE / 332
  5. ZACHODNIOPOMORSKIE / 281
  6. KUJAWSKO-POMORSKIE / 253
  7. DOLNOŚLĄSKIE / 232
  8. WIELKOPOLSKIE / 156
  9. WARMIŃSKO-MAZURSKIE / 144
  10. POMORSKIE / 134
  11. LUBUSKIE / 118
  12. LUBELSKIE / 73
  13. PODKARPACKIE / 57
  14. MAŁOPOLSKIE / 55
  15. OPOLSKIE / 54
  16. PODLASKIE / 19
Powiaty:
  1. KONECKI / 368
  2. KIELCE / 257
  3. M.ST.WARSZAWA / 209
  4. KIELECKI / 180
  5. OSTROWIECKI / 146
  6. ŁÓDŹ / 97
  7. WYSZKOWSKI / 96
  8. INOWROCŁAWSKI / 85
  9. SKARŻYSKI / 80
  10. PRZYSUSKI / 79
  11. ALEKSANDROWSKI / 69
  12. PABIANICKI / 68
  13. PRUSZKOWSKI / 66
  14. STARACHOWICKI / 60
  15. SZYDŁOWIECKI / 60
  16. MAKOWSKI / 58
Gminy:
  1. M. KIELCE / 257
  2. KOŃSKIE / 176
  3. STĄPORKÓW / 103
  4. KUNÓW / 94
  5. PIEKOSZÓW / 70
  6. SKARŻYSKO-KAMIENNA / 61
  7. PABIANICE / 59
  8. RADOSZYCE / 57
  9. BORKOWICE / 56
  10. M. SZCZECIN / 51
  11. OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI / 48
  12. WYSZKÓW / 43
  13. ŁOPUSZNO / 41
  14. ŁASK / 41
  15. GŁOGÓW / 40
  16. M. RADOM / 40

forma żeńska równa formalnie męskiej: Świercz

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Świerczowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Świerczówna

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo.

  • Cum Nicolao Swercz 1434 SSNO V 410
  • Stanislaus Szwiercz de Korythnyky 1497 SSNO V 411
  • Świerc(z), Śwircz 1552, XVII, XVIII AntrP V 88
  • Świerczowa 1572 AntrP V 88
  • Świerczówna 1739 AntrP V 88
  • Swiercz 1867 GórPow 226

  • od wyrazu pospolitego
    • przezwiskowe
      Świercz, od ap. świercz, śwircz, świerszcz 'owad' Sstp, zapewne na określenie kogoś przypominającego świerszcza.

  • niederywowane
  • Świercz

zob. Świerc, Śwircz

Warianty te są odmiankami fonetycznymi formy głównej Świercz i odpowiadają wahaniom samogłoskowym w motywującym nazwisko apelatywie. Oba warianty są stosunkowo rzadkie, a ich największą frekwencję odnotowano w województwie lubelskim, natomiast najwyższą frekwencję nazwiska Świercz spotyka się w województwie świętokrzyskim.

Nazwiska motywowane przezwiskami charakteryzującymi stanowią najliczniejszą grupę polskich nazwisk. W funkcji przezwiska, później spetryfikowanego w nazwisko, mógł wystąpić niemal każdy wyraz pospolity mający samodzielne znaczenie. Mogła tu działać kreacja metaforyczna, metonimiczna, za pomocą epitetu oraz charakterystyki poprzez zawód, stanowisko, pełnioną funkcję. Współczesne nazwiska odapelatywne od charakteryzujących przezwisk różnią się brakiem ekspresywności. Są one jednak dowodem na stosunki międzyludzkie, obserwację świata zewnętrznego i innych ludzi. Podstawę nominacji stanowiło porównanie człowieka do zwierząt, roślin, przedmiotów oraz charakterystyka odnosząca się do cech fizycznych, wyglądu, zachowania nazywanego. Wykorzystywane w tym procesie były apelatywy rzeczownikowe i przymiotnikowe najczęściej o negatywnym znaczeniu desygnacyjnym lub konotacyjnym, rzadziej – o znaczeniu pozytywnym. Są wśród tego typu nazwisk takie, które są formalnie równe wyrazom pospolitym – tworzone są w drodze onimizacji na płaszczyźnie przezwisk i przenoszone do kategorii nazwisk. Są też twory derywowane sufiksalnie oraz derywaty paradygmatyczne. Nie zawsze możliwe jest ustalenie podstawy i formantu – nazwiska mogą być wieloznaczne semantycznie i strukturalnie. Do tej grupy należą też nazwiska wskazujące na wykonywany zawód, stanowisko, godność, pełnioną funkcję. Od nazwisk od charakteryzujących przezwisk różni je brak przezwiskowości i ekspresji – tu odwoływano się bezpośrednio do znaczenia motywującego leksemu. Mamy więc przejście od deskrypcji określonej niepełnej do nazwiska, czyli np. ktoś był kowalem i nazywa się Kowal. Stawia to takie nazwiska w strefie przejściowej między apelatywem a nazwą własną. Proces ich powstawania opierał się na deskrypcji lub metonimii. Stosunkowo późno przezwiska charakteryzujące uległy petryfikacji w nazwiska. Przyjmuje się, ze dokonało się to najwcześniej w XVIII wieku. Stereotypowo nazwiska te nazywa się chłopskimi, gdyż najliczniej występowały w tej dawnej warstwie społecznej. W innych warstwach społecznych często podlegały „ulepszaniu” przez dodanie sufiksu –ski (i jego rozszerzeń) lub –icz (i jego rozszerzeń). Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Swiercz (bez znaku diakrytycznego)Schwiercz.

  • Górnowicz, H., Słownuk nazwisk mieszkańców Powiśla Gdańskiego / rok: 1992
  • Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1977/ tom: V