GAWĘDA

forma żeńska równa formalnie męskiej: Gawęda

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Gawędzina, Gawędowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Gawędzianka, Gawędówna

inne: Gawędka

komentarz: Formant -ina, -ka tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -anka odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie znane są w języku mówionym. Natomiast nazwiska z odmężowskim formantem -owa oraz odojcowskim formantem -ówna kobiety używają zwyczajowo.

• Gawęda,Gawenda, Gawąda, Gawanda, Gaweda RymNPol I
• Gawenda (z Opola) 1567 AntrP I 547
• Miasto Zakroczym ... Sebestyjan Gawęda ... posesor(-) przewozu (na Wiśle) 1617 AntrP I 547
• Gawendzianka ( z Byczyny) 1680 AntrP I 547
• Sebastianus Gawęda z Radwanowic (por. Sebastianus Gawęczki z Radwanowic 1690) 1699 AntrP I 547
• Elisabeth Gawędzina z Radwanowic 1701 AntrP I 547
• Gawendowa (z Raciborza) 1731 AntrP I 547
• Anna Gawendka (z Cierlicka) 1733 AntrP I 547
• Gawenda (z Olesna) 1748 AntrP I 547
• Paul Gawenda, szewc 1881 NOpol 139

• od wyrazu pospolitego
  • przezwiskowe
    Gawęda, od ap. gawęda 'pospólstwo, gawiedź' SXVI, póżniej 'bajka, gadka; rozmowa' SW

• niederywowane
Gawęda

Gawenda (zob.), Gawąda, Gawanda, Gaweda

Warianty graficzne zapisu samogłoski nosowej ę (-en-, -ą-, -an-) lub jej denazalizacja (najczęstsze występowanie wariantu Gaweda pokrywa się z gwarowym obszarem beznosówkowym w północnej Małopolsce). Postać Gawenda - jak i wariant podstawowy - najczęstsza na Górnym Śląsku i w zachodniej Małopolsce.

• Niemcy / liczba wystąpień: 720 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• USA / liczba wystąpień: 163 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Australia / liczba wystąpień: 31 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Hiszpania / liczba wystąpień: 15 / źródło: http://www.ine.es
• Włochy / liczba wystąpień: 8 / źródło: http://www.gens.info/italia/it/turismo
• Szwajcaria / liczba wystąpień: 8 / źródło: http://www.verwandt.ch
• Czechy / liczba wystąpień: 6 / źródło: http://www.kdejsme.cz/
• Austria / liczba wystąpień: 5 / źródło: http://www.verwandt.at
• Norwegia / liczba wystąpień: 4 / źródło: https://www.ssb.no/
• Belgia / liczba wystąpień: 4 / źródło: www.familienaam.be
• Szwecja / liczba wystąpień: 2 / źródło: https://www.scb.se/en/finding-statistics/sverige-i-siffror/namesearch/Search/?nameSearchInput=Gaweda
• Słowacja / liczba wystąpień: 1 / źródło: http://www.slovniky.korpus.sk

Jak widać z materiału źródłowego, nosiciele nazwiska czasem je sobie uszlachetniali (Gawęda - Gawędzki Gawęcki) . Nazwisko - jak większość nazwisk odapelatywnych - najczęstsze w Małopolsce i na Górnym Śląsku. Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Gaweda (bez znaku diakrytycznego), Gawenda (oddanie wymowy nazwiska).

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2007/ tom: I
• D. Lech, Nazwy osobowe dziewiętnastowiecznych mieszkańców Opola / rok: 2004