OLEŚ

forma żeńska równa formalnie męskiej: Oleś

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Olesiowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Olesiówna

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo.

• Oleś 1694, XVIII AntrP III 239
• Marianna Olesch 1876 NOpol 194
• Oleś, Olesz XX RymNPol I 177

• od nazwy własnej
  • odimienne
    Ol-eś, starop.,Ol-esz, skrócenie od n. os. Oleksy, zob. Oleksy, lub Oleksander, staroukr. wersja im. Aleksander, zob. Aleksander

• niederywowane
Oleś

Olesz (zob.), Olesch

Olesz (210 nosicieli, przede wszystkim w woj. śląskim, opolskim, pomorskim) - wariant z obocznym suf. -sz. Można przypuszczać, że stanowi formę zniemczoną, gdyż do języka niemieckiego wygłosowe -ś było przejmowane jako -sch [= sz]. Zdaje się to potwierdzać odmianka Olesch (25 nosicieli na Śląsku)

• USA / liczba wystąpień: 1472 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Niemcy / liczba wystąpień: 1456 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• Francja / liczba wystąpień: 27 / źródło: http://www.geopatronyme.com/cgi-bin/carte/nomcarte.cgi?nom
• Słowacja / liczba wystąpień: 19 / źródło: http://slovniky.juls.savba.sk
• Norwegia / liczba wystąpień: 12 / źródło: http://www.ssb.no/navn
• Szwecja / liczba wystąpień: 11 / źródło: https://www.scb.se/en/finding-statistics/sverige-i-siffror/namesearch/Search/?nameSearchInput=Oles
• Szwajcaria / liczba wystąpień: 10 / źródło: http://www.verwandt.ch/
• Australia / liczba wystąpień: 8 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Holandia / liczba wystąpień: 5 / źródło: http://www.cbgfamilienamen.nl
• Belgia / liczba wystąpień: 4 / źródło: www.familienaam.be
• Dania / liczba wystąpień: 3 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/personnavne.asp

Wśród nazwisk motywowanych przez imiona staropolskie i chrześcijańskie wyróżnić można dwie podstawowe grupy: 1) formalnie równe pełnym lub skróconym, zdrobniałym formom imion, 2) powstałe od różnych imion w drodze derywacji słowotwórczej lub paradygmatycznej. Często nie można jednoznacznie stwierdzić czy mamy do czynienia z transonimizacją (przejściem z kategorii imion do kategorii nazwisk) czy z utworzeniem nazwiska w drodze derywacji. Podstawami tego typu nazwisk są najczęściej pełne i zdrobniałe imiona chrześcijańskie, rzadziej pełne lub skrócone imiona staropolskie. Nazwiska odimienne wywodzą się z deskrypcji opisowych mówiących o stosunku dwóch osób do siebie lub o charakterystyce konkretnej osoby. Pierwsze, tzw. patronimiczne, w drodze rozwoju doprowadziły do powstania konstrukcji syntetycznych z sufiksami –icz, -owicz, -ewicz, później też –ak, -an, -czyk i innymi sufiksami z podstawowym –k-, wyrażającymi relację ojciec-syn. Nazwiska te uległy stabilizacji w XVII-XVIII w. i potocznie kojarzone są z nazwiskami mieszczan (w tej grupie społecznej występowały najczęściej). Drugie wywodzą się z deskrypcji imię + imię, przy czym imię występujące na drugim miejscu stawało się potencjalnym nazwiskiem niezależnie od tego, czy pełniło pierwotnie funkcję drugiego imienia, patronimu czy zdrobniałej, spieszczonej formy pełnego imienia. Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Oles (bez znaku diakrytycznego), Olesch.

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2011/ tom: III
• D. Lech, Nazwy osobowe dziewiętnastowiecznych mieszkańców Opola / rok: 2004